Korte beschrijving van de bunker
|
- Uitwendige kenmerken.
- Een ruw stenen uiterlijk van het camouflagetype Tirools gebocheld (Tyrolien Mamelonné).
- Dit is een lastig gevalletje voor wat de originele camouflagekleur betreft. Daar er aan de binnenkant van het schietgat geen sporen meer zijn van geelbruine verfrestanten, doet dit vermoeden dat de grondverf lichtgroen is geweest. Daar de bunker volledig in weiland is gelegen zou daarom de bunker wel eens effen lichtgroen geverfd kunnen geweest zijn, mogelijks nog met lichtbruine en groene kleurvlekken.
- Hij was hierbij zoveel mogelijk in het natuurlijke talud ingewerkt.
- De beide schietgaten werden afgesloten met metalen valluikjes van 0.96m x 0.325m (BxH).
- Het toegangssas werd uitgewerkt met enkele traptredes in beton om het niveauverschil van buiten naar binnen te overbruggen.
- In dit sas werd ook een sterfputje voorzien.
- Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
- De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
- In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
- 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
- Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
- 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
- Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
- Het was in elk geval de bedoeling deze bunker zo weinig mogeijk te accentueren in het landschap om er zo weinig mogelijk de aandacht op te trekken.
- Structuur.
- De bunker bevat twee achteraan verbonden mitrailleurkamers, een trap naar een koepel en een sas.
- De koepel was bereikbaar via 9 stijgijzers in de schacht van de koepel.
- Opmerkingen.
- Het is de meest rechtse voorliniebunker op Betsberg. Hij ligt tussen Be11(100 m) en A33 (235 m). Hij is in hoek opgesteld met A33 zodat ze samen een groter gezichtsveld en schietbereik hadden. Hij kreeg dekking langs achter van de commandobunker Be16 (105 m).
- Deze bunker was naast de standaardopstelling van Maximmitrailleurs ook voorzien voor de opstelling van Hotchkiss- en Coltmitrailleurs.
- Voor deze bunker werd enerzijds een perceel grond definitief onteigend voor de bouw ervan, dit was een gedeelte van het kadastraal perceel gekend als Oosterzele, sectie C, kadastraal perceel 32a voor een grootte van 2 are 15 ca. Dit afgesplitse perceel kreeg na de onteigening geen specifieke index of apart kadastraal nummer toegekend. Origineel was dit perceel eigendom van de landbouwersfamilie Brys, woonachtig te Oosterzele.
- Daarnaast werd er bijkomend over een strook van 2 meter breed, een permanente toegang voorzien om de bunker te kunnen bereiken (de permanente erfdienstbaarheid). Voor de bouw van de bunker diende deze strook ruimer te worden gehouden over een breedte van 5 meter (de tijdelijke erfdienstbaarheid). Deze tijdelijke erfdienstbaarheid diende 8 maanden te worden voorzien om de bouw van de bunker mogelijk te maken.
- Volgens de originele akte dienden zowel de tijdelijke als de permanente erfdienstbaarheden te verlopen op de rand van hetzelfde perceel 32a. Binnen de akte zijn echter de woorden "op de rand van" geschrapt omdat men allicht voor de bouw en de toegang liever een toegansweg wou hebben zo recht mogelijk van de Geraardsbergse steenweg tot het perceel waarde bunker werd gebouwd.
- Voor het geheel van onteigening, permanente en tijdelijke erfdienstbaarheden ontving de familie eenmalig het bedrag van 2150 Bef.
- De akte werd verleden op 2 maart 1935 en bevatte geen bijkomende clausules voor eventuele jaarlijkse intresten.
- Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
- Ook deze bunker bleek origineel problemen te hebben met wateroverlast. Daarom werd er op 9 juli 1937 nog een bijkomende beperkte akte opgesteld voor het aanleggen van een drainage van de bunker over hetzelfde perceel op een strook van 43 lopende meter met een breedte van 1 meter. Om deze werken te laten uitvoeren (vermoedelijk in de zone tussen bunker en Geraardsbergsesteenweg) ontvingen de eigenaars een bijkomende prijs van 129 Bef. Deze drainage werd gemaakt door middel van gresbuizen van 1 meter lang en een diameter van 10 cm.
- De bunker is aan de voorzijde zwaar beschadigd, onder andere aan het oreillon dat het linker schietgat beschermde. Deze schade is op dezelfde wijze veroorzaakt als bij de ondertussen verdwenen bunker Av9. Alleen werd de schade aan deze bunker zo goed als zeker veroorzaakt tijdens de ochtendlijke beschieting van de reeds verlaten Belgische stellingen voor een zware aanval zou starten via onder andere Betsbergebos in de ochtend van 23 mei 1940. De Belgische stellingen waren toen reeds in de nacht verlaten om terug te trekken achter de Leiestelling. Op dat ogenblik waren de Duitse aanvallers zich echter nog niet bewust van het feit dat de linie volledig verlaten was in de loop van de vorige nacht. Hierdoor ontving de reeds verlaten bunkerstelling nog een vrij zware artillerie-aanval. De schade aan deze bunker is hiervan een gevolg.
- Lange tijd is de bunker volledig dichtgemetst gebleven. Hij is door mijzelf geopend geweest aan het schietgat naast het zwaar beschoten oreillon in 2008. De bunker bleek aan de binnenkant zoals de meeste bunkers van Betsberge Bos totaal ontmanteld van al het ijzer. De binnenkant bleek reeds van bij het openen vol te liggen met beentjes allerhande alsook enkele lege kogelhulzen. Het is ook voor mij nog een mysterie hoe deze diertjes eigenlijk in deze totaal nog afgesloten bunker zijn geraakt voor deze aan dit schietgat was geopend.
- Op basis van de gemiddelde prijzen die terug te vinden zijn op de originele bestekken van bouwproject D en de gemiddelde hoeveelheden zoals teruggevonden bij gelijkaardige bunkers bij de bouwprojecten A en B, zijn er schattingen gemaakt van de prijs van de verschillende bunkers.
- Merkwaardig is dat er voor deze firma 2 offertes bestaan, namelijk een eerste op datum van 11 januari 1935. Dit zou zeker aan de hand van de hierin toegepaste eenheidsprijzen het duurste project op de linie geworden zijn. Op basis van dat bestek zou deze bunker ongeveer 79.528,21 Bef gekost hebben. Allicht is het daarom dat er van dit project een tweede herzien en goedgekeurd bestek bestaat daterend van 3 februari 1935. Volgens dit herziene bestek zou deze bunker nog ongeveer 63.484,32 Bef gekost hebben.
- Als men hier ook nog
een aantal zaken bijtelt die reeds rechtstreeks door de militaire overheid werden bekostigd zoals chardomes, koepels,... zou de totaalprijs van deze bunker ongeveer 93.984,32 Bef moeten geweest zijn.
- Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
|
Voorstudie van deze bunker gelegen op de westkant van de Geraardsbergsesteenweg. Er lagen slechts twee bunkers van Betsberg op deze kant.
Merk ook op dat er van de site met de huidige radar en de bijstaande bewoning nog geen sprake was. Op enkele hoeves na was er hier trouwens nauwelijks bewoning te bespeuren.
|
|
|
Detail horende bij dezelfde voorstudie. Vrij kort achter het bunkertje loopt een veldwegeltje dat er heden ook nog is. |
|
|
Tereinschets horende bij de bouwplannen. |
|
|
Grondplan van deze ooit zwaar beschoten bunker. |
|
|
Heel merkwaardig is dat men bij de plannen van deze bunker twee langsdoorsnedes heeft getekend. Doorsnede AB bij bovenstaand grondplan is genomen door de koepel maar juist naast het schietgat. |
|
|
Doorsnede CD horende bij hetzelfde grondplan. Dit is wel getekend door het schietgat. De richting waar op het grondplan de bolletjes met de letters zijn getekend, duiden ook aan in welke richting wordt gekeken op de gemaakte doorsnedes. |
|
|
Linker zijkant van de bunker anno 1990. Op het dak en rondom de koepel is praktisch al het origineel tyroolse gebobbelde uiterlijk, toen al verdwenen. Het bunkertje was toen nog wel minder overgroeid en stond meer midden van een veld. (Foto: Alain Van Geeteruyen) |
|
|
Vooraanzicht met achteraan een glimp van de Betsbergse bossen (Foto: Alain Van Geeteruyen) |
|
|
Zijaanzicht van hetzelfde bunkertje, amper 5 jaar later (1995). Het bunkertje zit ondertussen al heel wat meer verborgen tussen het groen. (Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting) |
|
|
Vooraanzicht uit dezelfde periode.(Foto: Collectie G. De Jong - Simon Stevin Stichting) |
|
|
Zicht op de achterkant van de bunker vanaf de Geraardsbergsesteenweg anno 2006. |
|
|
Vooraanzicht van bunker met de fel beschadigde voorkant. |
|
|
|
|
Vooraanzicht van bunker komende uit de richting van A33. |
|
|
In de zomer van 2008 ben ik eens een poging gestart het mitrailleurschietgat, dichtstbij de zwaar beschadigde oreillon vrij te maken. Het schietgat was dichtgemetst met een driedubbele rij van splenterstenen. Hier ziet u het eerst gat dat ik verkreeg doorheen de drie gemetste rijen baksteen. |
|
|
Toen ik dacht eindelijk iets te zien te krijgen van de binnenkant van de bunker, moest ik tot mijn teleurstelling vanstellen dat het schietgat volledig versperd bleek door wat op het eerste zicht een zware metalen plaat leek. De bovenkant en zijkanten zaten dan ook nog eens volgepropt met ongemetste baktstenen, meestal nog intakt. Deze waren letterlijk in het gat gepropt tussen de aangebrachte versperring en de boven- en zijkanten van het schietgat. Hierdoor staakte mijn eerste poging om het schietgat vrij te krijgen. |
|
|
Uiteindelijk bleef het bunkertje in mijn been bijten. Ik heb dan maar een tweede poging ondernomen om het obstakel te verwijderen. Door het schietgat iets meer vrij te kappen en leeg te maken van de overtollige losse bakstenen. Stilletjes aan werd duidelijk wat het schietgat belemmerde. |
|
|
Het vervelende obstakel in het schietgat bleek uiteindelijk dit volledig intakte paaltje dat origineel bij de bunker stond om de grenzen uit te zetten van de grond horende bij het bunkertje. DN5, Defense National met nr5. Om het uit het schietgat te krijgen dienden nog enkele gemetste stenen mee uitgehakt te worden. |
|
|
Zicht op het schietgat zoals het er uiteindelijk uitzag toen ik gestopt ben met openmaken. Het paaltje was hier al verwijderd. |
|
|
Hetgene bij het vrijmaken ook meteen mijn aandacht trok was dat het schietgat aan de binnenkant bij de hevige beschietingen, allicht in de ochtend van 23 mei 1940 ook wel enkele voltreffers gekregen heeft. |
|
|
Binnenzicht door het geopende schietgat. Achteraan ziet u de toegang naar de koepel. Zelfs alle sporten blijken in opdracht van de Duitsers verwijderd te zijn, net als alle haken aan de muren. Rechts achteraan de toegang naar de tweede mitrailleurkamer waarin de toegang toekwam. Binnenin de mitrailleurkamer ziet men wel geen projectielinslagen. |
|
|
Volledig vrijgemaakte zijmuur aan linker kant van het schietgat. Heel duidelijk nog aanwezig het merkteken "R" voor het instellen van de mitrailleur. Ondanks de zware beschietingen, geen scheuren of barsten in het pleisterwerk. |
|
|
De vloer van het bunkertje blijkt vrij proper te zijn. Op de zeer beperkte hoeveelheden rommel zien we wel nog de bevestigingsplaats voor de derde poot voor de opstelling van een eventuele Hotchkiss- of Coltmitrailleur. |
|
|
Nog een zicht op de vloer. Heel merkwaardig is dat de bodem van de vloer letterlijk is bedekt met restanten van skeletten, allicht hoofdzakelijk vogels. Hoe deze ooit in de bunker zijn binnengeraakt is ook mij onduidelijk omdat deze skeletten er zelfs lagen toen het schietgat nog maar net was opengemaakt. Hoe deze resten er zijn ingekomen is ook mij een totaal raadsel. Voor wie goed kijkt, ligt er in elk geval ook nog een kogelhuls op de vloer. (Foto: Natuurpunt) |
|
|
Wat mij wel nog opgevallen is bij het fotograferen, is dat het plijsterwerk aan de binnenkant van de frontmuur van de bunker, door het zware beschieten met een Duitse 88mm FLAK kanon, is losgekomen van de wand. Dit wijst er toch op dat het bunkertje het zwaar te verduren moet hebben gehad bij deze beschieting. |
|
|
Zicht op het toegangssas vanuit de tweede (nog volledig afgesloten) mitrailleurkamer. Op het eerste zicht lijkt de bunker wel niet over een gigantische dikte dichtgemetst. (Foto: Natuurpunt) |
|
|
De vochtigheid in deze grotendeels nog afgesloten bunker is echt gigantisch. Ze zal zeker niet ver van de 100% liggen. Het water hangt echt met grote droppels aan het plafond. (Foto: Natuurpunt) |
|
|
Zeer mooie sfeerfoto uit 2008. Hij zou perfect kunnen verkocht worden als een foto van een Maginotlinie-bunker. (Foto: Louis Frederic) |
|
|
Zwaar gehavende Oreillon. (Foto: Louis Frederic) |
|
|
| |
|
.jpg)
